دانشنامه

برای خرید کتاب با تخفیف و به همراه امضای نویسنده بر روی کتاب کافیست اینجا کلیک کنید.
دانشنامه
نویسنده
آخرین نظرات

 

سیّد محمدحسن نجفی قوچانی، معروف به آقانجفی قوچانی، از معدود فقیهان شیعه است که خاطره های 43 سال از زندگی 68 ساله خود را در کتاب سیاحت شرق نگاشته است. وی همچنین توانسته در کتاب حیات الاسلام فی أحوال آیة الملک العلام، برخی اسناد تاریخ معاصر را درباره استاد خود، آخوند خراسانی که در مشروطه ایران فعّالیت مهم و گستره ای داشت، در یک مجموعه جای دهد.
از آن جا که این دو کتاب (به ویژه کتاب سیاحت شرق) از یک سو از جنبه سبک خاطره نویسی و سندنگاری قابل توجّه است و از سوی دیگر، گزارشی از وضعیت اجتماعی ایرانیان و حوزه های علمیه شیعه در دهه های نخستین قرن چهارده هجری و نیز وقایع و برخی اسناد مربوط به برهه مهمّی از تاریخ ایران و عراق یعنی نهضت مشروطه و اشغال عراق به وسیله انگلیس و ... را در خود جای داده و از سوی سوم، محقّقان و علاقه مندان بسیاری را به خود جذب کرده است، بررسی و ارزیابی آن ها اهمیّت خاصی می تواند داشته باشد. این اهمیّت با توجّه به قداستی که این فقیه بعد از رحلت، به ویژه پس از انتشار کتاب سیاحت غرب پیدا کرد، بیش تر می شود.
تا آن جا که نگارنده اطّلاع دارد، تاکنون افزون بر آن چه آقای شاکری در تصحیح و تکمیل برخی کتاب های منتشر شده آقانجفی و نیز انتشار برخی مطالب دیگر درباره او انجام داده، مجموعه مقالاتی تحت عنوان «یادمان آقانجفی قوچانی» (ظاهرا به مناسبت بزرگداشت مقام آقانجفی) در سال 1380 منتشر شده است؛ البتّه فقط حدود یک سوم از کتاب به طور مستقیم مربوط به زندگی، شخصیت، دیدگاه ها و مهارت های آقانجفی است. در این بین، یکی از مقالات به نام «تحلیل ساختار روایت و شیوه بیان در سیاحت غرب و سیاحت شرق» در 20 صفحه، مباحث مفید و قابل استفاده ای را در خود گرد آورده است. همچنین مقاله ای با عنوان «نگاهی به زندگی آقانجفی قوچانی و مزارش» در شماره 49 فصلنامه مشکوة به چاپ رسیده است. یک نویسنده اتریشی نیز در کتابی که به سال 1978میلادی در زمینه خاطره نویسی ایرانیان منتشر کرد، کم تر از دو صفحه درباره کتاب سیاحت شرق به بحث پرداخته است.(1)
در این نوشتار، ابتدا مروری کوتاه بر زندگی مرحوم آقا نجفی خواهیم داشت؛ سپس جداگانه، دورنمایی از دو کتاب سیاحت شرق و حیات الاسلام و سبک خاطره نویسی و شیوه جمع آوری أسناد در دو کتاب مذکور ذکر خواهیم کرد. در ادامه به صورت مختصر، شخصیت آقانجفی و برخی ابعاد روحی و روانی وی بر اساس خاطره هایش، بررسی می شود. اهمیّت این بخش (صرف نظر از آشنایی دقیق تر و عمیق تر با این فقیه و نویسنده توانا) در فهم و ارزیابی بهتر برخی دیدگاه های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی او که بخش آخر مقاله به آن خواهد پرداخت، روشن می شود.
أ. مروری بر حیات آقانجفی قوچانی
سیّد محمّدحسن، مشهور به آقانجفی قوچانی به سال 1295قمری(2) /1257شمسی در روستای خسرویه (خروه) که در 40 کیلومتری شهر قوچان (از شهرهای استان خراسان) واقع است، متولّد شد. پدر وی، سیّد محمّد، بسیار علم دوست بود و به همین سبب، فرزند خود را به فراگیری علوم دینی و حوزوی تشویق می کرد.
آقانجفی تا سیزده سالگی در کنار کمک به پدر خود در کشاورزی، دروس مکتبخانه و مقداری از مقدّمات دروس حوزوی را در روستای خود فرا گرفت؛ سپس (به رغم عدم علاقه جهت ادامه تحصیل علم) به امر پدر، در سال 1308 به شهر قوچان رفت و به تحصیل علوم حوزوی پرداخته، به تدریج به این علوم علاقه مند شد. در سال 1311 به سبزوار و سپس شهر مقدس مشهد عزیمت کرد و در آن جا ادبیات و سطح را تا کتاب قوانین فرا گرفت. در سال 1313 از راه طبس و یزد با مشقّت زیاد و در حالی که راه ها به دلیل قتل ناصرالدین شاه امنیت کامل نداشت، به اصفهان رفت و نزد استادانی چون آخوند ملاّ محمّد کاشی، شیخ عبدالکریم گزی، سیّد محمدباقر درچه ای، آقانجفی اصفهانی، میرزا جهانگیرخان قشقایی، و برخی دیگر از عالمان، به کسب فلسفه، فقه و اصول پرداخت.
در سال 1318 (23 سالگی)، به نجف اشرف رفت. با آن که در ابتدا قصد ماندن را نداشت، با حضور در درس اصولی نامدار، مرحوم آخوند خراسانی تصمیم به اقامت گرفت. آقا نجفی بیش ترین استفاده علمی خود را در فقه و اصول از آخوند می برد، و مدّت کمی نیز در درس عالمان دیگر همچون سیّد محمدکاظم یزدی و شریعت اصفهانی شرکت کرد. همچنین چند ماهی نیز از میرزا محمّدباقر اصطهباناتی، حکمت و فلسفه کسب کرد. دوران تحصیل او به ویژه در اصفهان و نجف همراه با مشقّت و سختی سپری شد.
وی (بنابر آن چه خود می نویسد)، یکی دو سال بعد از ورود به نجف و حضور در دروس فقه و اصول آخوند خراسانی، قوّه اجتهاد و استنباط احکام شرعی را به دست می آورد و چند سال بعد (در سال 1325) با یک خانواده ایرانی مقیم کربلا وصلت می کند.
او از نزدیک شاهد وضعیت نجف در زمان مشروطیت ایران و موضعگیری عالمان و مراجع تقلید شیعه در برابر آن، و خود (همانند بیش تر شاگردان آخوند خراسانی) سرسختانه مدافع مشروطیت بود. همچنین از دفاع مسلمانان عراق در مقابل قوای نظامی انگلیس در جنگ جهانی اوّل و اشغال عراق به وسیله انگلیس آگاهی یافته، گزارش درخور توجّهی از مقاومت اعراب ساکن نجف از ورود قوای انگلیسی به آن شهر و قحطی ناشی از آن را در خاطره های خود ذکر می کند.
آقا نجفی به سال 1338 (بعد از بیست سال اقامت در عراق و بیست و هفت سال دوری از قوچان) عراق را ترک گفته، وارد ایران شد و بنابر تقاضای مردم قوچان، مدّت 25 سال آخر عمر خود را در این شهر به ارشاد مردم و تبلیغ احکام دین همّت گمارد.
وی سرانجام در 26 ربیع الثانی 1363 (مطابق با نهم اردیبهشت 1322 شمسی) در 68 سالگی، در قوچان بدرود حیات می گوید و مزار او زیارتگاه ارادتمندان و اهالی قوچان می شود.(3)
آثار علمی
کتاب هایی که از آقانجفی به یادگار مانده است، به ترتیب نگارش عبارتند از:
1. شرح دعای صباح: تاریخ نگارش کتاب، شوال 1327 (1287 ش) است و در سال 1378شمسی انتشارات هفت آن را منتشر کرده است.
2. عذر بدتر از گناه: این کتاب که ممزوجی از نثر فارسی و عربی است، درباره مشروطه ایران بوده و در سال 1328 نگاشته شده است. ظاهرا این کتاب تاکنون انتشار نیافته است.
3. حیات الاسلام فی احوال آیة الملک العلّام: پس از مروری بر حیات آخوند خراسانی و ذکر گوشه ای از فضایل او، به تفصیل، تلگراف ها و اسناد مرتبط با آخوند را در زمان مشروطیت ایران و هجوم روس ها به ایران ارائه می دهد. این رساله به سال 1329قمری نوشته شده است و در سال 1378شمسی به مناسبت مجمع بزرگداشت آقانجفی، نشر هفت آن را به چاپ رسانید.
4. سیاحت شرق: این کتاب که خاطره های نویسنده از تولّد تا زمان بازگشت از نجف به ایران است، در سال 1346 (1307ش) به تحریر درآمده و در سال 1351شمسی انتشارات امیر کبیر آن را به چاپ رسانده و در دسترس علاقه مندان قرار داده است.
5. سفری کوتاه به آبادی های اطراف قوچان: تاریخ نگارش: 1348 ( 1309 ش). ظاهرا، این کتاب نیز به صورت خطّی باقی مانده است.
6. سیاحت غرب یا سرنوشت ارواح بعد از مرگ: این کتاب از معروف ترین کتاب های آقانجفی است و در آن به صورت داستانی، سیر حالات و سرگذشت برزخی خود را با استناد به آیات و روایات ذکر کرده است. تاریخ تحریر آن، سال 1352 (1312ش) و تاریخ نشر و چاپ این کتاب سال 1349 شمسی است.
7. شرحی بر کتاب «پسران من» پل دومر آمریکایی در زمینه اخلاق و تربیت جوانان: این کتاب نیز در سال 1352 نوشته شده است.
8. شرح ترجمه رساله تفاحیه بابا افضل کاشانی: این کتاب در سال 1354 نگارش یافته و در سال 1378شمسی، انتشارات هفت، آن را منتشر ساخته است.
9. رساله ای در اثبات رجعت: این رساله در سال 1361 (1321ش) حدود یک سال پیش از وفات او به نگارش درآمده است. نگارنده از چاپ این کتاب، اطّلاعی ندارد.

در مورد نوشته های فقهی اصولی آقانجفی نیز می توان از شرح کفایة الاصول آخوند خراسانی و تقریرات فقهی در مباحث قضا، صوم، صلاة، رهن که در نجف به تحریر درآمده، همچنین رساله اصالة البرائه که حاشیه بر فرائدالاصول شیخ انصاری است و ظاهرا در زمان تلمّذ در محضر شیخ عبدالکریم گزی در اصفهان نگاشته است، نام برد.(4)
ب. دورنمایی از کتاب سیاحت شرق و تبیین سبک نوشتاری آن
1. تصحیح و چاپ کتاب
کتاب سیاحت شرق یا زندگینامه آقانجفی قوچانی در سال 1307شمسی نگاشته شده و در سال 1351شمسی با تصحیح و مقدّمه آقای رمضانعلی شاکری به وسیله نشر امیر کبیر که در قطع وزیری و در حدود 700 صفحه تنظیم شده بود، انتشار یافت و مورد استقبال علاقه مندان قرار گرفت.(5) به نوشته مصحّح، «دو نسخه از این کتاب، یکی در 403 صفحه به قطع وزیری و دیگری در 198 صفحه به قطع رحلی در اختیار بستگان آن مرحوم است که در تاریخ 1307 هجری شمسی به خطّ مرحوم آقانجفی تحریر یافته» و هر دو نسخه در کار تصحیح مورد استفاده قرار گرفته است. مؤلّف، کتاب را به عناوین و فصول خاصّی دسته بندی نکرده و مصحّح «برای تسهیل کار از نظر دسته بندی مطالب و مندرجات کتاب و نیز دست نخوردگی متن، عناوین و فصول اختراعی خارج از متن بدان افزوده» است. آقای شاکری همچنین در توضیح برخی مطالب کتاب که آن ها را در پاورقی ذکر کرده، «از فضلا و اساتید فن مدد گرفته و از کتب و مراجع» مربوطه بهره برده است.
2. اجمالی از مطالب کتاب
مصحّح، مطالب کتاب سیاحت شرق را در شش فصل تنظیم کرده است:
مباحث کلّی که در فصل اوّل (ص 180) بدان پرداخته شده، عبارتند از: دوران کودکی، مکتب رفتن، فعّالیت کشاورزی و کمک به پدر و نقد بر عدم قناعت مردم، گزارش از وضعیت اجتماعی مردم منطقه خود، به اصرار پدر به قوچان رفتن جهت تحصیلات حوزوی و گزارشی از ایّام اقامت در آن شهر، برگشت به روستای خود، عزیمت به سبزوار و سپس به مشهد جهت ادامه تحصیلات و ذکر مطالبی درباره وضعیت علمی مشهد و برخی وقایع از حوزه علمیه آن شهر




لینک دانلود:http://opizo.com/DWLlUm

مدت زمان: 2 دقیقه 54 ثانیه


توضیحات: کلیپی کوتاه در مورد زندگی آیت الله آقا نجفی قوچانی


کم بیشتر در مورد آقانجفی مطلب بگذار
خیلی خیلی 20
  • لبوآلوورایی
  • مطلب جالبه ولی بی روح
     عکس از آرامگاه آقا نجفی کم داره
    کلیپه بهاله
    زعشقت اتشم اتشفشانم بجز نامت نمی گردد زبانم
    سو تفاهم نشه منظورم اق نجفی
  • ......................
  • ..........................................
    عالیه من هم با دوستان موافقم
    20                   20                          20
    این مطلب را پاک نکنی اهاااا واقعا جالبه
    با این کار داری اعتبار اقا نجفی را زیاد می کنیی
    زیاد جالب نیست
    آفرین مو ضوع متنوعی گذاشتید شما دارید اعتبار اقا نجفی را زیاد می کنید.
    20
    ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
    شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
    <b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">